Systeemoverzicht Stedelijk Water Gemeente de Bilt

Deze online rapportage bevat de resultaten van het systeemoverzicht stedelijk water (SSW) van de gemeente de Bilt. Een SSW (voorheen BRP) is een document waarin het functioneren van de riolering en het stedelijk watersysteem worden beschreven. Het rapport is geschreven voor de ambtenaren van de gemeente de Bilt. Het SSW dient als onderbouwing van de maatregelen om de waterhuishouding (hydraulisch of milieutechnisch) verder te verbeteren. 

Door op deze website op het kopje 'downloads' te klikken, kunt u de rapportage terugvinden. Deze voorpagina bevat de belangrijkste resultaten van het SSW.

Rioleringsbeheer

Het hemel- en afvalwater in de gemeente de Bilt worden voor het grootste deel ingezameld middels vrijvervalriolering. In de gemeente is in totaal 181 km vrijvervalriolering aanwezig. Ongeveer 90% van het stedelijk gebied loost op een gemengd rioleringsstelsel, waarin afvalwater en regenwater gezamenlijk worden afgevoerd. De kernen de Bilt en Bilthoven delen een gezamenlijk vrijvervalstelsel welke voor het grootste deel uit één bemalingsgebied bestaat. De rioleringsstelsels van de kernen Maartensdijk, Hollandsche Rading, Westbroek en Groenekan en het buitengebied van de gemeente lozen op dit stelsel via een systeem van gemalen en persleidingen. Op dit stelsel lozen daarnaast ook de rioolgemalen van de kernen Bosch en Duin en Den Dolder van de gemeente Zeist. 

Het grote verzamelriool van de kernen de Bilt en Bilthoven voert af naar de RWZI de Bilt, welke gelegen is op de grens van Bilthoven en Groenekan ten westen van het bedrijvenpark Larenstein. De RWZI wordt beheerd door het Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden (HDSR).

De riolering in de gemeente de Bilt is opgedeeld 14 (hoofd)bemalingsgebieden. 13 bemalingsgebieden hebben een dominant gemengd rioleringsstelsel, waarbij met name in de kernen Bilthoven, de Bilt en Westbroek een deel van het verhard oppervlak is afgekoppeld. De gemeente telt één verbeterd gescheiden bemalingsgebied: Noordeinde in Maartensdijk.

Onderstaande viewer toont de (vrijverval) riolering in de gemeente de Bilt. Door op je objecten te klikken kunt u informatie inzien over de gewenste put, leiding of overstort. Rechts bovenin de viewer kunt u kaartlagen aan- en uitklikken of de legenda bekijken.

Oppervlaktewatersysteem

De riolering en het oppervlaktewatersysteem vormen samen het stedelijk watersysteem van de gemeente de Bilt. Tijdens hevige neerslag stroomt de riolering vol en loost het overtollige neerslag op het oppervlaktewater via de overstorten. Omdat het grootste deel van het oppervlaktewatersysteem wordt beheerd door de waterschappen, is een goede samenwerking essentieel voor een goed functionerend stedelijk watersysteem. De gemeente zit in het beheer van oppervlaktewater in een unieke situatie, omdat het valt binnen het verzorgingsgebied van drie waterschappen: 

  • Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden (grootste deel van het grondgebied)

  • Waterschap Amstel, Gooi en Vecht (kern Westbroek)

  • Waterschap Vallei en Veluwe (noordelijke punt van Bilthoven).

Het verzorgingsgebied van laatstgenoemde waterschap is echter vrijwel verwaarloosbaar: bij de vorige waterschapsverkiezingen waren er slechts elf stemgerechtigde kiezers in de gemeente voor het waterschap Vallei en Veluwe (Bron: Vierklank.nl).

Het oppervlaktewatersysteem binnen de gemeente is zeer gevarieerd. Aan de noordoostkant van de gemeente loopt de Utrechtse Heuvelrug, waar de grondwaterstanden laag zijn en er relatief weinig oppervlaktewater aanwezig is. Regenwater kan hier van nature vrij eenvoudig in de grond wegzakken. De kernen aan de westkant van de gemeente (Hollandsche Rading, Westbroek, Groenekan en Maartensdijk) liggen in een poldergebied met hoge grondwaterstanden en intensief beheer van het grond- en oppervlaktewater.

Onderstaande viewer toont het oppervlaktewater in de gemeente de Bilt. Door op je objecten te klikken kunt u informatie inzien over de betreffende watergang of het peilgebied. Rechts bovenin de viewer kunt u kaartlagen aan- en uitklikken of de legenda bekijken.

Knelpuntenanalyse

Voor het basisrioleringsplan is een vernieuwd rekenmodel opgesteld waarmee het stedelijk watersysteem is geanalyseerd. Dit rekenmodel is opgebouwd op basis van:

    • Rioolbeheerbestand van de gemeente de Bilt

    • Recente inmeting van de overstorthoogtes van de riolering

    • Verhard oppervlakkaart die is opgebouwd met brondata van de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT)

    • Hoogtegrid dat is opgebouwd vanuit het Algemeen Hoogtebestand Nederland (AHN3)

    • Oppervlaktewatermodel van het Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden (HDSR)

    • Leggerdata van het waterschap Amstel, Gooi en Vecht (AGV)

Vervolgens is het rekenmodel gebruikt om het functioneren van de riolering en het ontvangende oppervlaktewater te toetsen bij verschillende buisituaties. Deze resultaten zijn besproken in een aantal werksessies met de gemeente de Bilt, het Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden (HDSR) en Royal HaskoningDHV. Uiteindelijk zijn er tien aandachtslocaties voor wateroverlast aangewezen in de gemeente op basis van het rekenmodel en de praktijkervaring.

Onderstaande viewer toont de resultaten van de modelberekeningen die zijn uitgevoerd voor de gemeente en de aandachtslocaties die zijn vastgesteld. Rechts bovenin de viewer kunt u verschillende kaartlagen aan- en uitklikken of de legenda bekijken.

Kans op schade bij extreme neerslag

Met behulp van het vernieuwde rekenmodel is een analyse gedaan welke woningen een verhoogd risico lopen op schade bij extreme neerslag. Als signaleringswaarde is hierbij een berekende waterstand van minimaal 15 cm rond de woning aangehouden. Op basis van een risicoanalyse zijn dit de gebieden in de gemeente met het hoogste aandeel panden met een verhoogd risico op schade bij een regenbui van 70 mm in een uur:

  • 1. Bilthoven - Burgemeester Fabiuspark (68%)

  • 2. Bilthoven - Noord (17%)

  • 3. Bilthoven - Centrum (9%)

  •     Groenekan - Omgeving K. Wilhelminaweg (9%)

Een dergelijke bui komt op dit moment gemiddels eens in de 200 jaar voor. Door klimaatverandering is de kans op een dergelijke bui in 2050 ongeveer dubbel zo groot (gegevens KNMI en STOWA).

Wat opvalt is dat alle drie de gebieden liggen in Bilthoven. In de figuur hiernaast ziet u de resultaten van de risicopandenanalyse per kern. Hierbij zijn alleen de panden meegenomen die binnen een gebied liggen met vrijvervalriolering. Dit komt ruwweg overeen met de bebouwde kommen van de kernen. In de bovenstaande webviewer kunt u de resultaten per deelgebied bekijken (inclusief de benaming).